چگونه از درس خواندن خسته نشویم؟

به احتمال زیاد شما هم بعد از شروع درس خواندن احساس خستگی و کسلی کرده‌اید. حالتی که باعث می‌شود به سختی روی کلمات و متن های کتاب درسی تمرکز کنید و تمایل داشته باشید که مطالعه کردن را متوقف کنید و به جای آن استراحت کنید یا بخوابید.
نگران نباشید! چون این حالت برای اکثر دانش‌آموزان و دانشجویان رخ می‌دهد. کافی است بدانید که برای جلوگیری از چنین مشکلاتی چه اقداماتی را باید انجام دهید. در ادامه دلایل خستگی و راهکار مربوط به هر کدام را توضیح داده‌ایم.

عادت مطالعه

یکی از مهم‌ترین راهکار های جلوگیری از خستگی در درس خواندن، داشتن عادت مطالعه است!
نداشتن عادت مطالعه باعث می‌شود که در طول ترم یا سال تحصیلی مطالعه نداشته باشید یا خیلی کم و به صورت نوسانی کتاب هایتان را بخوانید. نتیجه این امر باعث می‌شود در روز های نزدیک به امتحان شما مجبور شوید که ساعت های طولانی و بدون وقفه مطالعه کنید که مطالعه طولانی و بدون وقفه خودش یکی از علت های خستگی است.

دانش آموز یا دانشجویی که عادت مطالعه داشته باشد، به طور مداوم و پیوسته درس می‌خواند! منظور ما از مداوم و پیوسته درس خواندن در اینجا این نیست که مثلاً در یک روز 5 ساعت بدون وقفه درس بخوانید! اتفاقاً این کار کاملاً اشتباه است و در ادامه درمود آن توضیح داده‌ایم. بلکه منظور ما این است که طبق یک برنامه ریزی مشخص و اصولی، به صورت منظم و هر روز درس بخوانید! اگر می‌خواهید عادت مطالعه را در خود ایجاد کنید و بهتر و مفیدتر درس بخوانید، حتماً مقاله «چگونه مفید و موثر درس بخوانیم؟» را هم مطالعه نمایید.

مطالعه طولانی و بدون توقف

درس خواندن مداوم و بدون وقفه می‌تواند مغز و چشمان شما را خسته کند و باعث از بین رفتن تمرکز و ایجاد حس خواب آلودگی و کسلی در شما شود. بهتر است به جای مطالعه کردن طولانی مدت و بدون وقفه، اندکی استراحت کنید تا به مغز و چشمان خود استراحت دهید؛ پس از مدت کوتاهی استراحت، می‌توانید مطالعه کردن را ادامه دهید تا بدون خستگی و با تمرکز و بازدهی بیشتر درس هایتان را بخوانید.

اگرچه مغز انسان تنها حدود 2 درصد از وزن بدن ما را تشکیل می‌دهد، اما حدود 20 درصد از انرژی بدن را مصرف می‌کند و هرچه  بیشتر از مغزمان در فعالیت های ذهنی استفاده کنیم، انرژی(یا به طور دقیق‌تر گلوکز) بیشتری مصرف می‌شود. بنابراین در مطالعه کردن های طولانی مدت، گلوگز خون کاهش پیدا می‌کند و احساس خستگی ایجاد می‌شود. پس همانطور که بالاتر هم گفتیم، استراحت های کوتاه مدت هم داشته باشید و در صورت احساس کمبود انرژی، می‌توانید در زمان استراحت از مواد غذایی مناسب که انرژی از دست رفته را جبران کند استفاده نمایید.

وضعیت جسمانی و سلامت بدن

ممکن است احساس خستگی در هنگام مطالعه به علت این باشد که بدن شما در سلامت کامل نباشد؛ به طور مثال دچار یک سرماخوردگی مخصوصاً در فصل های پاییز یا زمستان شده باشید. در اینصورت احساس خستگی تا حدی طبیعی است زیرا بدن شما درحال مبارزه با بیماری است! بنابراین می‌توانید از ویتامین C که به دستگاه ایمنی بدن کمک می‌کند استفاده کنید تا به بهبود بیماری شما کمک کند و زودتر بدن شما بر بیماری غلبه کند.

از علل دیگر خستگی هنگام مطالعه، کم خوابی است. بدن شما حداقل به 6 ساعت خواب و حداکثر به 8 ساعت خواب نیاز دارد که مقدار دقیق‌تر آن به سن شما، میزان فعالیت بدنی شما در طول روز و موارد دیگر بستگی دارد.
به طور مثال اگر در طول روز ورزش های سنگین مانند بدن‌سازی انجام می‌دهید، طبیعتاً نسبت به شخصی که فعالیت ورزشی ندارد، نیاز بیشتری به خواب دارید.

بنابراین به خواب خود اهمیت دهید و همیشه سعی کنید به اندازه کافی خواب شبانه داشته باشید تا در طول روز سرحال باشید و با انرژی بیشتر بتوانید درس هایتان را بخوانید.

اضطراب و استرس

هنگامی که در مورد چیزی با نتیجه نامشخص نگران، عصبی یا ناراحت هستید و یا استرس دارید، می‌تواند بیان‌گر علت خستگی شما هنگام مطالعه باشد.

این جملات را در نظر بگیرید: «اگر در این امتحان نمره خوبی نگیرم، نمی‌توانم موفق شوم، اگر در امتحان مردود شوم چه؟ اگر شکست بخورم در دانشگاه پذیرفته نمی‌شوم. اگر در دانشگاه مد نظرم پذیرفته نشوم، نمی‌توانم شغل مناسبم را پیدا کنم. و …»

همه این جملات و عبارت های مشابه، بیانگر اضطراب هستند! هنگامی که فقط به نتایج غم‌انگیز و حالت منفی نگاه می‌کنید، خودتان باعث ایجاد استرس و اضطراب غیر ضروری می‌شوید که این استرس و اضطراب می‌تواند باعث خستگی شما از درس خواندن شود و ترجیح دهید بروید استراحت کنید یا بخوابید!
حقیقت این است که این همه استرس و اضطراب ارزش انرژی ذهنی که از شما می‌گیرد و باعث خستگی شما می‌شود را ندارد.

محیط و شرایط مطالعه

محیطی که در آن مطالعه می‌کنید اهمیت زیادی دارد و می‌تواند باعث خستگی شما شود. برای روشن‌ شدن موضوع مثال زیر را درنظر بگیرید:

فرض کنید فصل زمستان است و روی تخت خواب دراز کشیده اید، هوای اتاق هم گرم است و نور اتاق هم کم! حالا مجدد فرض کنید با این شرایط می‌خواهید مطالعه کنید.
مشخص است که بعد از مدتی احساس خستگی و خواب آلودگی به شما دست می‌دهد!

بنابراین شرایط و محیطی که در آن مطالعه می‌کنید اهمیت زیادی دارد.
محیط مطالعه مناسب، باید دارای نور کافی باشد، دمای آن مناسب باشد یعنی نه خیلی گرم و نه خیلی سرد باشد، سر و صدای اذیت کننده نداشته باشد و برخی موارد دیگر.
همچنین در حالت کلی بهتر است نشسته مطالعه کنید تا احتمال خستگی و خواب‌آلودگی کمتر شود.

نتیجه گیری

در این مقاله 5 دلیل مهم خستگی هنگام مطالعه را بررسی کردیم. از این موارد هر کدام جایگاه ویژه‌ای دارد  و امیدواریم با مطالعه آنها و انجام راهکار مربوط به هر کدام، مشکل خستگی در مطالعه برای شما برطرف شود و بتوانید با کمی اراده  بر آنها غلبه کنید و بدون مشکل درس هایتان را بخوانید.